Prowadzisz firmę i chcesz zadbać nie tylko o jej przyszłość, ale także o bezpieczeństwo swojej rodziny? Zależy Ci na ograniczeniu ryzyka konfliktów związanych z sukcesją? A może po prostu jesteś osobą, która dba o sprawiedliwy podział ról i majątku, i chcesz zabezpieczyć te kwestie na więcej niż jedno pokolenie? To rozwiązanie może być właśnie dla Ciebie!
Czego dowiesz się z artykułu?
Czym jest fundacja rodzinna i do czego służy?
Fundacja rodzinna zabezpiecza majątek rodzinny w długiej perspektywie, zarządzając aktywami takimi jak nieruchomości czy udziały w firmach oraz zapewniając wsparcie członkom rodziny przez pokolenia.
Jakie korzyści daje założenie fundacji rodzinnej?
Chroni majątek przed wierzycielami, zapobiega rozdrobnieniu w wyniku dziedziczenia oraz umożliwia podatkowo korzystne planowanie sukcesji dla firm lub osób prywatnych.
Jakie kroki prawne są potrzebne do założenia fundacji rodzinnej?
Fundator musi sporządzić statut z jasno określonymi celami i zasadami zarządzania majątkiem, wnieść aktywa oraz uzyskać zatwierdzenie właściwego organu nadzoru fundacji.
Na jakie aspekty podatkowe należy zwrócić uwagę przy fundacji rodzinnej?
Fundacja rodzinna podlega podatkowi od spadków i darowizn, przy czym co 30 lat występuje obowiązek zapłaty tzw. podatku od substytutu dziedziczenia. Wymaga to starannego planowania podatkowego.
Dla kogo opłacalne jest założenie fundacji rodzinnej?
Jest odpowiednia dla zamożnych osób prywatnych i przedsiębiorców, którzy chcą długoterminowo zabezpieczyć swój majątek i zaplanować uporządkowaną sukcesję dla rodziny lub firmy.
————————————————————-
Czym jest Fundacja Rodzinna?
Zgodnie z definicją zawartą art. 2 ust. 1 ustawy o Fundacji Rodzinnej, fundacja rodzinna to osoba prawna utworzona w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów.
Innymi słowy, jest to narzędzie umożliwiające budowę trwałej struktury zarządzania majątkiem, która zapewnia jego ochronę i kontynuację w w perspektywie międzypokoleniowej, bez konieczności osobistego zaangażowania spadkobierców w prowadzenie biznesu.
Co istotne, fundacja rodzinna pozwala na formalne oddzielenie majątku rodzinnego od osoby fundatora, ponieważ przekazany majątek staje się własnością fundacji i nie wchodzi już w skład majątku osobistego członków rodziny.
Zalety i wady fundacji rodzinnej
Fundacja rodzinna to coraz popularniejsze rozwiązanie wśród przedsiębiorców i właścicieli majątku, którzy myślą o długofalowej ochronie dorobku życia. Jej główną zaletą jest uporządkowana sukcesja – majątek może być przekazany kolejnym pokoleniom bez jego rozdrobnienia. Fundator już na etapie tworzenia fundacji może określić dokładnie, kto i w jakich warunkach będzie uprawniony do otrzymywania świadczeń, co minimalizuje ryzyko konfliktów rodzinnych i nieprzewidzianych roszczeń.
W przeciwieństwie do tradycyjnego podziału majątku, fundacja rodzinna zarządza majątkiem jako całością, niezależnie od liczby spadkobierców czy beneficjentów. Taka forma centralnego zarządzania pozwala zachować większą kontrolę nad inwestycjami i uniknąć problemów wynikających z indywidualnych decyzji poszczególnych członków rodziny.
Dodatkowym atutem jest ochrona majątku. Majątek fundacji jest odseparowany od majątku prywatnego fundatora i beneficjentów, co może stanowić zabezpieczenie przed egzekucją komorniczą, roszczeniami rozwodowymi czy niegospodarnością spadkobierców – oczywiście w granicach przepisów o bezskuteczności czynności prawnych.
Fundacja rodzinna daje też fundatorowi dużą swobodę w kształtowaniu zasad jej działania. Może on szczegółowo określić, kto i kiedy ma prawo do wypłat, powoływać i odwoływać członków organów fundacji, zastrzec sobie prawo weta czy nadzoru, a także zapewnić, że fundacja będzie funkcjonować zgodnie z jego wolą również po jego śmierci.
Jednocześnie należy mieć świadomość, że założenie i prowadzenie fundacji rodzinnej wiąże się z pewnymi obowiązkami. Sam proces zakładania wymaga sporządzenia aktu notarialnego, rejestracji w Rejestrze Fundacji Rodzinnych oraz zgłoszenia fundacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Niezbędne jest także wniesienie funduszu założycielskiego w wysokości co najmniej 100 tysięcy złotych. Co istotne, obecnie jedynym sądem właściwym do rejestracji fundacji rodzinnej jest sąd w Piotrkowie Trybunalskim, co może wpływać na czas i logistykę procesu.
Koszty nie kończą się na rejestracji – fundacja musi prowadzić pełną księgowość, składać coroczne sprawozdania finansowe i prowadzić dokumentację podatkową. W praktyce oznacza to konieczność zaangażowania biura rachunkowego lub doradcy podatkowego.
Warto również pamiętać, że po wniesieniu majątku do fundacji fundator traci do niego bezpośredni dostęp – majątek staje się własnością fundacji. Oznacza to, że nie można go swobodnie odzyskać ani nim rozporządzać jak prywatnym majątkiem.
Ostatnią kwestią jest jawność – fundacja rodzinna jest wpisana do publicznego rejestru KRS, a dane dotyczące zarządu czy statutu są ogólnodostępne. Również beneficjenci muszą być ujawnieni w dokumentacji wewnętrznej, takiej jak plan świadczeń czy sprawozdania, a ich dane mogą być udostępniane organom państwowym, np. Krajowej Administracji Skarbowej czy sądom.
Podsumowując, fundacja rodzinna to potężne narzędzie służące sukcesji, ochronie majątku i planowaniu międzypokoleniowym, ale wymaga odpowiedniego przygotowania, świadomości obowiązków oraz przemyślanej konstrukcji prawnej i podatkowej.
Kto może zostać fundatorem fundacji rodzinnej?
Fundatorem fundacji rodzinnej może zostać wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która złożyła oświadczenie o jej ustanowieniu w akcie założycielskim sporządzonym przed notariuszem albo w testamencie.
Fundację rodzinną mogą powołać zarówno obywatele polscy, jak i cudzoziemcy, niezależnie od ich miejsca zamieszkania czy rezydencji podatkowej.
WAŻNE! Fundacja rodzinna może być ustanowiona przez więcej niż jednego fundatora, o ile powstaje na podstawie aktu założycielskiego.
Natomiast w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie, może być tylko jeden fundator – co wynika z jednoosobowego charakteru testamentu jako czynności prawnej.
Kto może zostać beneficjentem?
Beneficjentem fundacji rodzinnej może być:
– osoba fizyczna, niezależnie od pokrewieństwa z fundatorem,
– organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego.
W praktyce beneficjentami najczęściej zostają członkowie rodziny fundatora (np. dzieci, wnuki, małżonek), ale nic nie stoi na przeszkodzie, by wskazać także osoby trzecie – np. przyjaciela, partnera, a także organizacje wspierające określone cele społeczne.
A co ze zwierzętami? Zgodnie z przepisami ustawy, beneficjentem może być wyłącznie człowiek lub organizacja. Natomiast, fundator chcąc zabezpieczyć przyszłość swojego pupila, może jednak wskazać konkretną osobę jako beneficjenta i określić w statucie lub planie świadczeń, że przekazane środki mają zostać przeznaczone na utrzymanie zwierzęcia, w tym opiekę weterynaryjną i codzienne koszty.
Jak założyć fundację rodzinną?
Fundacja rodzinna może zostać ustanowiona na dwa sposoby:
– poprzez sporządzony przez notariusza akt założycielski,
– w testamencie, zawierającym oświadczenie o jej ustanowieniu.
Fundatorem może być jedna osoba fizyczna lub kilka osób wspólnie (jeśli fundacja tworzona jest na podstawie aktu założycielskiego). W przypadku fundacji ustanawianej w testamencie, zgodnie z przepisami, fundator musi być jedyny – wynika to z jednoosobowego charakteru testamentu jako czynności prawnej.
Ustanawiając fundację rodzinną, fundator ma obowiązek wyposażyć ją w majątek o wartości co najmniej 100.000 zł. Wartość ta obowiązuje zarówno w momencie tworzenia fundacji, jak i w trakcie jej dalszej działalności – jako minimalny poziom majątku konieczny do jej funkcjonowania.
Kto kieruje fundacją rodzinną?
Fundacja rodzinna działa poprzez zarząd, który jest jej obowiązkowym organem wykonawczym. Zarząd odpowiada za bieżące prowadzenie spraw fundacji, reprezentowanie jej na zewnątrz, zarządzanie majątkiem oraz realizację świadczeń na rzecz beneficjentów. Może podlegać on wewnętrznemu nadzorowi rady nadzorczej. Wskazani przez fundatora beneficjenci tworzą zgromadzenie beneficjentów, które zbiera się w określonych przypadkach, na przykład przy uzupełnianiu składu danego organu, zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. Zapewnia to realny wpływ rodziny na najważniejsze kwestie związane z działalnością fundacji rodzinnej w perspektywie wielu lat.
Wpływ świadczenia z fundacji rodzinnej na prawo do zachowku
Osoba uprawniona do zachowku może, zgodnie z przepisami, zrzec się swojego prawa do – zarówno w drodze umowy z przyszłym spadkodawcą, jak i poprzez rezygnację po jego śmierci. Przepisy umożliwiają także rozłożenie zachowku na raty, odroczenie terminów jego płatności, a także – w uzasadnionych przypadkach – jego obniżenie.
Natomiast, beneficjent, który jest jednocześnie uprawniony do zachowku, będzie mógł otrzymać tylko jedno z tych świadczeń!
Korzyści podatkowe fundacji rodzinnej
Z punktu widzenia prawa podatkowego fundacja oferuje atrakcyjne warunki: nie płaci podatku CIT aż do momentu wypłaty świadczeń, a świadczenia wypłacane najbliższej rodzinie – małżonkowi, dzieciom czy wnukom – są zwolnione z podatku dochodowego. Co istotne, wniesienie majątku do fundacji nie rodzi obowiązku podatkowego po stronie fundatora – nie ma tu podatku od czynności cywilnoprawnych ani podatku dochodowego.
Zapraszamy do śledzenia naszego profilu – już wkrótce opublikujemy artykuł, w którym krok po kroku przedstawimy, jak wygląda proces wnoszenia oraz wyprowadzania majątku z fundacji rodzinnej. To praktyczny przewodnik dla wszystkich zainteresowanych efektywnym zarządzaniem strukturą fundacyjną.
Chcesz ochronić majątek rodziny i zabezpieczyć interesy swoich najbliższych? Rozważ założenie fundacji rodzinnej i skorzystaj z naszej wiedzy i doświadczenia w tym zakresie. Zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią.
