Pożyczki od wspólnika są popularnym sposobem na zasilenie finansów spółki. W przypadku spółek kapitałowych jest to rozwiązanie atrakcyjne, bowiem takie pożyczki nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wspólnik, w odróżnieniu od instytucji finansowych, nie bada także zdolności kredytowej spółki.

Przy pożyczkach od podmiotów powiązanych istotne jest właściwe ustalenie ich oprocentowania.

Aktualnie, nawet podmioty, które nie są zobowiązane do sporządzania dokumentacji cen transferowych, przy ustalaniu oprocentowania pożyczki od wspólnika, sięgają do Obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia rodzaju bazowej stopy procentowej i marży dla potrzeb cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych.

W praktyce przyjmuje się bowiem, że oprocentowanie ustalone tak jak wynika to z przepisu art. 11 g ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (odpowiednio art. art. 23s ustawy r. o podatku dochodowym od osób fizycznych), tj. w oparciu o rodzaj bazowej stopy procentowej i marżę, określone we wspomnianym obwieszczeniu, jest „bezpieczne”.

Mając na względzie sposób sformułowania zapisów obwieszczenia, wśród podatników pojawiły się wątpliwości, jak należy kalkulować oprocentowanie pożyczki, w przypadku, gdy dla pożyczki w danej walucie stopa referencyjna jest ujemna.

Wątpliwości rozwiało Ministerstwo Finansów, które opublikowało w tym zakresie wyjaśnienia.

Obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. definiuje:

1) rodzaj bazowej stopy procentowej dla pożyczek, tj.:

a) w złotych – stanowi WIBOR 3M, będący referencyjną wysokością oprocentowania kredytów w złotych o trzy-miesięcznym okresie zapadalności na polskim rynku międzybankowym,
b) w USD – stanowi LIBOR USD 3M, będący referencyjną wysokością oprocentowania kredytów w USD o trzymiesięcznym okresie zapadalności na rynku międzybankowym w Londynie,
c) w EURO – stanowi EURIBOR 3M, będący referencyjną wysokością oprocentowania kredytów w EURO o trzy-miesięcznym okresie zapadalności na europejskim rynku międzybankowym,
d) w CHF – stanowi LIBOR CHF 3M, będący referencyjną wysokością oprocentowania kredytów w CHF o trzymiesięcznym okresie zapadalności na rynku międzybankowym w Londynie,
e) w GBP– stanowi LIBOR GBP trzymiesięczny, będący referencyjną wysokością oprocentowania kredytów w GBP o trzymiesięcznym okresie zapadalności na rynku międzybankowym w Londynie;

oraz określa wysokość marży.

Zgodnie z Obwieszczeniem marża:

a) wynosi 2 punkty procentowe,
b) stanowi sumę wartości bezwzględnej bazowej stopy procentowej i wartości określonej w lit. a, w przypadku gdy wartość bazowej stopy procentowej określonej w pkt 1 jest mniejsza od zera – i jest marżą maksymalną dla pożyczkobiorcy i minimalną dla pożyczkodawcy.

Zgodnie z art. 11g ustawy o CIT (art. 23c ustawy o PIT) oprocentowanie pożyczki powinno być kalkulowane jako suma rodzaju bazowej stopy procentowej i marży. Kalkulacja oprocentowania nie budzi wątpliwości, jeżeli rodzaj bazowej stopy procentowej jest dodatni.

Przykład: Jeżeli dla pożyczki w PLN jako rodzaj bazowej stopy procentowej wybierzemy aktualną WIBOR3M, tj. 0,23, oprocentowanie wynosić będzie 2,23 (WIBOR3m + 2 % marży).

Z kolei, jeżeli rodzaj stopy procentowej stanowić będzie wartość poniżej 0, oprocentowanie powinno być kalkulowane według wzoru:

Wartość bezwzględna z liczby dodatniej, to ta sama liczba dodatnia. Wartość bezwzględna z liczby ujemnej, to liczba do niej przeciwna.

Przykład: W przypadku gdy dla pożyczki w EURO jako bazową stopę procentową przyjmiemy aktualny EURIBOR 3M, -0,4447%, oprocentowanie wynosić będzie:

-0,4447% + | -0,4447%| + 2 p.p. = 2 p.p.

Wobec tego, że wartość bezwzględna z liczby ujemnej, to liczba do niej przeciwna, sumując liczbę ujemną oraz jej wartość bezwzględną otrzymujemy wynik 0. Z tego względu, w każdym przypadku, gdy rodzaj bazowej stopy procentowej będzie niższy niż 0, oprocentowanie pożyczki wynosić będzie 2 %.

Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów w tym zakresie dostępne są na stronie: www.podatki.gov.pl